Κάμερες παντού

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Ο ήλιος του Μάη ήταν πάντα ο πιο γλυκός. Θυμάμαι τότε, καμιά 25αριά χρόνια πριν, που την κοπανάγαμε από την τάξη και πηγαίναμε στην πίσω αυλή του Λυκείου Συκουρίου και ξαπλώναμε στο γρασίδι.

Εκεί, με άσο σκέτο, καφέ στο πλαστικό και «Μουσικές Ταξιαρχίες» στο μαγνητοφωνάκι, κάναμε σχέδια για το καλοκαίρι που ήταν προ των πυλών, για το μέλλον μας, για τη ζωή μας.
Εκεί αποφασίζαμε, τρομάρα μας, πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο, εκεί φλερτάραμε, άλλες φορές αθώα και άλλες όχι, εκεί ζήσαμε τους πρώτους μας έρωτες. Εκεί, στην πίσω αυλή με το γρασίδι, έφηβοι-παράνομοι, ταΐσαμε τα όνειρά μας με μεγάλες ελπίδες αλλά και μικρές ανοησίες... Και πάντα ήταν κάποιος στη γωνία να φυλάει τσίλιες μήπως έρθει ο λυκειάρχης.
Σίγουρα αυτή δεν είναι μια συνταγή επιτυχίας για μια κοινωνία και ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπως το σημερινό, που προετοιμάζει εργάτες-ανέργους για την πιο άγρια μορφή του καπιταλισμού. Είναι μια συνταγή όμως, που είχε ως βασικό συστατικό την ελευθερία.
Πολύ περισσότερο, δεν είναι μια συνταγή που ταιριάζει σε ένα αυταρχικό κράτος, σε μια κυρίαρχη δομή, που δείχνει ότι με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να ανεχτεί τη διαφορετικότητα, την ελευθερία στην έκφραση, την αμφισβήτηση.

Προς επίρρωση αυτών, λίγες μέρες πριν από το Πάσχα, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, ανατρέποντας προηγούμενη απόφασή της που απαγόρευε τη χρήση καμερών στα σχολεία, νομιμοποίησε τη βιντεοεπιτήρηση σχολικών συγκροτημάτων, ακόμα και κατά τις ώρες λειτουργίας τους. Η Ελλάδα του Μνημονίου θέλει τάξη και ασφάλεια.
Ηαλήθεια είναι πως Μέσα Ενημέρωσης, δάσκαλοι, καθηγητές, μαθητές και γονείς μάλλον δεν έδωσαν τη δέουσα σημασία σε μια απόφαση που λίγα χρόνια πριν θα χάλαγε κόσμο. Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό των εξελίξεων ίσως να είναι κατανοητό. Από την άλλη, σκέφτομαι πως έχει κάνει τόση δουλειά η τηλεόραση με όλα αυτά τα «Μπιγκ Μπράδερ» που στους περισσότερους πλέον φαίνεται φυσιολογικό.

Πολλά χρόνια ετοιμάζεται με κυρίαρχο όπλο την τηλεόραση αυτή η οργουελική κοινωνία. Ο εθισμός μικρών και μεγάλων στην ιδέα ότι θα τους καταγράφει συνεχώς μια κάμερα, ο εθισμός στην ιδέα ότι θα παρακολουθούνται όλοι και παντού ως ύποπτοι είναι εδώ και πολλά χρόνια το ζητούμενο.

Στο Συκούριο το Πάσχα, στη θέα του σχολείου, αναπόλησα εκείνες τις υπέροχες στιγμές στο γρασίδι της πίσω αυλής. Εχοντας όμως στο μυαλό μου την πρόσφατη απόφαση της Αρχής Προστασίας, αναρωτήθηκα πώς μπορεί ένας έφηβος να λειτουργήσει ως έφηβος, όταν ξέρει ότι η κουβέντα του, το παιχνίδι του, το φλερτ του, η «αλητεία» του παρακολουθούνται. Πώς να κρυφτεί από το λυκειάρχη;

Ποιος να σκεφτεί στην Ελλάδα του Μνημονίου ότι η λειτουργία μιας κάμερας μέσα σε ένα σχολείο είναι μέτρο αντιπαιδαγωγικό και αυταρχικό, προσβάλλει την αξιοπρέπεια και την ιδιωτικότητα μαθητών και περιορίζει την ελευθερία του λόγου και της κίνησης που είναι και η ουσία της εκπαίδευσης.

Κάμερες στα σχολεία, λοιπόν. Δεν έφταναν οι κάμερες στα δημόσια κτήρια, στα γραφεία, τις τράπεζες, τα ξενοδοχεία, τις πανσιόν, τα εμπορικά κέντρα και καταστήματα, τα νοσοκομεία, τις κλινικές, τα ιατρεία, τα φυσικοθεραπευτήρια, τα διαγνωστικά κέντρα, τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, τους δημόσιους χώρους στάθμευσης, τους δρόμους, τα διόδια, τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα γήπεδα, τις πολυκατοικίες, τις εκκλησίες και τα νεκροταφεία. Κάμερες και στα Νηπιαγωγεία, τα Δημοτικά, τα Γυμνάσια, τα Λύκεια. Κάμερες παντού.
Ακόμη και τα «τελευταία οχυρά» των νέων, οι χώροι αναψυχής και διασκέδασης έχουν γεμίσει κάμερες. Επιχειρηματίες-επίδοξοι Κλουζό, στο όνομα δήθεν της ασφάλειας, παρακολουθούν τους νέους την ώρα της χαλάρωσης και της διασκέδασης. Για τις προϋποθέσεις που έχει ορίσει η Αρχή (πρέπει να υπάρχουν εμφανείς πινακίδες ότι ο χώρος βιντεοσκοπείται, απαγορεύονται οι κάμερες με δυνατότητα στρέψης και εστίασης, τα δεδομένα πρέπει να καταστρέφονται κ.ο.κ.) ούτε κουβέντα να γίνεται. Οποιος θέλει κάνει ό,τι θέλει.

Εχουν φτιάξει μια χώρα-στούντιο, έχουν γράψει το σενάριο και απαιτούν από τους νέους να γίνουν κομπάρσοι σε αυτό το μεγάλου μήκους θρίλερ που σκηνοθετούν. Πιστεύουν οι ανόητοι πως φτιάχνοντας κοινωνίες-φυλακές ασφαλείας θα τιθασεύσουν την οργή -παραβατικότητα την έχουν βαφτίσει- των νέων. Είμαι σίγουρος πως δεν θα τους κάνουν το χατίρι. Τα σχέδιά τους θα έχουν όση επιτυχία θα έχει και το Μνημόνιό τους...

Λίγες μέρες πριν, η κόρη μου, η οποία τελειώνει φέτος το Δημοτικό, αντιλαμβανόμενη με το δικό της τρόπο το «χαφιεδισμό» που εισάγει στη σχολική ζωή και κοινότητα η χρησιμοποίηση των καμερών, με ρώτησε αν θα ήταν σωστή μια μη νόμιμη αντίδραση σε περίπτωση που του χρόνου αυτή και οι συμμαθητές της βρεθούν αντιμέτωποι με μια τέτοια καμερο-κατάσταση.
Η απάντησή μου άμεση, αυθόρμητη και χωρίς δεύτερη σκέψη: «Φυσικά και να τις σπάσετε μωρό μου».
πηγή: Ελευθεροτυπία