Ο ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ

της Θοδώρας Αγουρίδου

Πολύ παράξενος μήνας ο Δεκέμβρης! Ο Καββαδίας, ίσως να έλεγε πως “με ιστορίες αλλόκοτες ο μύθος τον έχει μπλέξει” και δεν θα είχε άδικο.

Ο περασμένος Δεκέμβρης σημαδεύτηκε από τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου. Ήταν ο μήνας που ξεμπρόστιασε την υποκρισία της κοινωνίας και έριξε τις μάσκες.

Ο φετινός Δεκέμβρης απέδειξε ότι η συλλογική μνήμη παραμένει ζωντανή όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Δυό παράξενες ιστορίες, ίσως να φαίνονται διαφορετικές, άλλωστε διαδραματίστηκαν σε διαφορετικό χρόνο και τόπο, ωστόσο έχουν πολλές ομοιότητες.

Ο Αλέξης ήταν πολύ νέος, μόλις 14 ετών, ακόμη δεν είχε αρχίσει τη ζωή του. Μπορεί και να μην είχε αποφασίσει τί ήθελε να κάνει. Επρόκειτο να κατακτήσει τη ζωή τον 21ο αιώνα. Δεν πρόλαβε η σφαίρα τον βρήκε στην καρδιά. Άφησε την τελευταία του πνοή στην άσφαλτο. Η δίκη για τη δολοφονία του Αλέξη δεν άρχισε ακόμη.

Ο άλλος ο Βικτόρ Χάρα, ήταν νέος 40 ετών, αυτός είχε αρχίσει τη ζωή του. Είχε αποφασίσει τί επρόκειτο να κάνει. Ήθελε να αλλάξει τον κόσμο μέσα απ' τα τραγούδια του.

Έζησε στη Χιλή τον περασμένο αιώνα. “Πιστεύω μόνο στην αγάπη και στα ανθρώπινα δικαιώματα” έλεγε σε ένα από τα τραγούδια του. Άφησε την τελευταία του πνοή στο κεντρικό στάδιο του Σαντιάγο στις 18 Σεπτεμβρίου 1973, μετά από φρικτά βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλαν οι ορδές του “καραβανιού του θανάτου” του δικτάτορα Αγκόστο Πινοτσέτ.

Η ιατροδικαστική έκθεση αναφέρει ότι ο Βικτόρ Χάρα πέθενε επί πέντε συνεχόμενες ώρες. Άφησε την τελευταία του πνοή, εξαιτίας αιμορραγικού σοκ, στο στάδιο που σήμερα φέρει το όνομά του.

Έπρεπε να πεθάνει διότι δεν συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις και δεν αποκήρυξε τα τραγούδια του. Οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του Βικτόρ Χάρα “έφυγαν” απ' τη ζωή χωρίς καν να απολογηθούν. Οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας του παραμένουν άγνωστοι.

Στην Αθήνα, χιλιάδες πολίτες απότισαν φόρο τιμής στον Αλέξη!

Στο Σαντιάγο χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν για να συνοδέψουν στην τελευταία του κατοικία τον τροβαδούρο. Τελικά η χώρα του αποφάσισε να του παραχωρήσει μια γωνιά στο κεντρικό κοιμητήριο του Σαντιάγο, για να “αναπαυθεί”. Νέοι, γέροι, παλιοί του σύντροφοι με τραγούδια συνόδεψαν ό,τι απόμεινε από τον Βικτόρ Χάρα, στην τελευταία του κατοικία. “Σας παρακαλώ αφήστε με να τον δω για πρώτη και τελευταία φορά” φώναζε με δάκρυα στα μάτια μια 50χρονη χιλιανή που είχε πάει από τα χαράματα του Σαββάτου στην πλατεία Μπραζίλ του Σαντιάγο για να τιμήσει τον χιλιάνο τραγουδιστή.

Το μόνο που πήραν μαζί τους φεύγοντας ήταν ένα παλιό ινδιάνικο παραμύθι που δεν τελείωσε ποτέ...

Τί παράξενος και σκληρός που είναι ο Δεκέμβρης!

Πριν από μια εβδομάδα στην Πόλη του Μεξικό η καρδιά όλων όσων “πιστεύουν μόνο στην αγάπη και στα ανθρώπινα δικαιώματα” σταμάτησε! Οι αρχές ανακάλυψαν καμιά εκατοστή ανθρώπους, που μάλλον προέρχονταν από την περιοχή της επαρχίας Τσιάπας και δεν μιλούσαν καν ισπανικά, αφυδατωμένους, βασανισμένους, σεξουαλικά κακοποιημένους και εθισμένους στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά, να δουλεύουν ως σκλάβοι σε εργοστάσιο. Τους έφεραν εκεί οι δουλέμποροι υποσχόμενοι ότι θα έχουν δουλειά, ώστε να μπορέσουν να ζήσουν καλύτερα αυτοί και οι οικογένειές τους!

Κι ενώ γράφω αυτές τις γραμμές ξαφνικά θυμήθηκα τους στίχους του Μπέρτολτ Μπρεχτ: “τα ορμητικά νερά του ποταμού τα ονομάζουν βίαια. Την κοίτη που τα συγκρατεί όμως, κανείς δεν την ονομάζει βίαιη!”

Καλημέρα και ...καλή τύχη!

Η 11η Σεπτεμβρίου της Λατινικής Αμερικής -ο Αλιέντε, η ιστορία και ο ρόλος των ΜΜΕ

«Στον καλό μου φίλο Σαλβαδόρ Αλιέντε. Φιντέλ Κάστρο», έγραφε το όπλο με το οποίο υπερασπίστηκε, μέχρι το τέλος, το προεδρικό μέγαρο «La Moneda» και τελικά το έστρεψε κατά του εαυτού του, όταν πια όλες οι ελπίδες είχαν χαθεί, για να αναχαιτιστούν οι δυνάμεις των πραξικοπηματιών, ο νόμιμα εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου 1973.
Το πραξικόπημα άρχισε εφαρμόζοντας την Operación Silencio (Επιχείρηση σιωπή), βομβαρδίζοντας τους πύργους και τους αναμεταδότες των ραδιοφωνικών σταθμών που δεν είχαν εξαγοραστεί, καταλαμβάνοντας τις εφημερίδες που δεν «συνεμορφώθησαν προς τα υποδείξεις», καταλαμβάνοντας τα λιμάνια της χώρας και ανατινάζοντας γέφυρες, για να εξαπολύσουν την τελική επίθεση εναντίον του προεδρικού μεγάρου στο Σαντιάγο, από ξηράς και αέρος.
Κι όμως, πάντα η Αλήθεια και η Ιστορία, πάντα καταφέρνει να βρει μια χαραμάδα, για να βγει στο φως της ημέρας. Την 11η Σεπτεμβρίου του 1973 στη Χιλή όλοι οι δέκτες των ραδιοφώνων μετέδιδαν... παράσιτα και ξαφνικά στις 9.10΄το πρωί, η συνομωσία της σιωπής έσπασε. Ένας ραδιοφωνικός σταθμός είχε φωνή. Από τα μικρόφωνα του ραδιοφωνικού σταθμού «Μαγκαγιάνες» ακούστηκε για τελευταία φορά η ήρεμη φωνή του νόμιμα εκλεγμένου προέδρου της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε που μιλούσε στο λαό.

"Μάλλον αυτή είναι η τελευταία μου ευκαιρία να σας μιλήσω. Η αεροπορία βομβάρδισε τους πύργους αναμετάδοσης του Ράδιο Πορτάλες και του Ράδιο Κορπορασιόν. Τα λόγια μου δεν εκφράζουν πικρία, αλλά απογοήτευση. Ας αποτελέσουν την ηθική καταδίκη γι αυτούς που παραβίασαν τον όρκο τους...".

Η σκοτεινιά μιας από τις πιο σκληρές δικτατορίες που γνώρισε ο κόσμος άρχισε να τυλίγει τη Χιλή. Σε λίγο και ο επίσημος ραδιοφωνικός σταθμός του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας επρόκειτο να σιγήσει, μαζί και η φωνή του Αλιέντε. Οι μόνες μάχες που δόθηκαν ήταν γύρω από κάποιους ραδιοφωνικούς σταθμούς, εφημερίδες και κάποια εργοστάσια που προσπάθησαν να υπερασπιστούν κάποιοι λίγοι εργάτες. Όλοι τους είναι μεταξύ των νεκρών ή των αγνοουμένων.
Στη διάρκεια της 17χρονης δικτατορίας του Πινοτσέτ αποδεδειγμένα περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν ή «εξαφανίστηκαν» χωρίς ν’ αφήσουν κανένα ίχνος πίσω τους, ενώ περισσότεροι από 100.000 βασανίστηκαν και τουλάχιστον από 500.000 ήταν οι πολιτικοί κρατούμενοι.

Η φρίκη που εξαπέλυσαν πριν ακόμη καλά-καλά καταλάβουν την εξουσία οι πραξικοπηματίες καταγράφεται στην ανταπόκριση δύο γερμανών δημοσιογράφων οι οποίοι ανέφεραν –σύμφωνα με τα αρχεία της ελληνικής υπηρεσίας του BBC- «Ενώπιόν μας δολοφόνησαν 400 με 500 πολίτες. Ήταν η μαζικότερη εκτέλεση που πραγματοποιήθηκε μέσα στο γήπεδο (σ.σ. εννοούν το κεντρικό γήπεδο του Χιλιανής πρωτεύουσας). Επίσης, μπορούμε να πούμε ότι όχι μόνον ακούσαμε, αλλά και είδαμε να σκοτώνουν ανθρώπους στο ξύλο. Δεν τους βασάνιζαν, τους χτυπούσαν αλύπητα μέχρι θανάτου».

Η Αλήθεια και η Ιστορία και πάλι βρήκαν τη χαραμάδα, για βγουν στο φως.

Το «καραβάνι του θανάτου», οι στρατιωτικοί και οι παραστρατιωτικοί του Πινοτσέτ ξαμοληθήκαν, για να σκορπίσουν τον φόβο, τον πόνο, την σιωπή, τον θάνατο. Στο οβάλ γραφείο του στο Λευκό Οίκο, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, ήδη, από τις 15 Σεπτεμβρίου του 1970 είχε ζητήσει από τον επικεφαλής της CIA, Ρίτσαρντ Χελμς : «κάνε ό,τι πρέπει να κάνεις, ξόδεψε όσα θες, τσάκισε την οικονομία, αλλά σώσε τη Χιλή. Εμπόδισε τον Αλιέντε να ορκιστεί ως ο πρώτος εκλεγμένος σοσιαλιστής πρόεδρος στον κόσμο και κάνε αυτό που πρέπει». Δημιουργήθηκε ένα κέντρο που κατηύθυνε τα πάντα με επικεφαλής τον διαβόητο «μάγο της αμερικανικής διπλωματίας», Χένρυ Κίσσιγκερ. Χρησιμοποίησε τα στελέχη των αμερικανικών πολυεθνικών, που ταυτόχρονα ήταν και πράκτορες των βορειοαμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, για να εξαγοράσουν συνειδήσεις, να ανακαλύψουν μέσα ενημέρωσης και ανθρώπους του Τύπου που ήταν έτοιμοι να εξαγοραστούν, για να πάρουν μέρος στην εκστρατεία συκοφάντησης του προέδρου και του κόμματος που τον υποστήριζε της Unidad Popular (Λαϊκή Ενότητα). Τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των βορειοαμερικανικών μυστικών υπηρεσιών αποκαλύπτουν ότι δεν ήταν λίγοι οι εκδότες και οι δημοσιογράφοι που δέχτηκαν να προσφέρουν, με το αζημίωτο φυσικά, τις υπηρεσίες τους στον Μπάρμπα-Σαμ. Στήθηκαν, με αμερικανικά δολάρια, νόμιμες και παράνομες οργανώσεις έτοιμες να αναλάβουν δράση όταν ο πρόεδρος και η κυβέρνηση αποκομμένοι από το λαό θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με τις δυνάμεις του στρατού. Διοργανώθηκαν απεργίες που παρέλυσαν τη χώρα. Όποιος δεν εξαγοράστηκε, όπως ο στρατηγός Ρενέ Σνάϊντερ, αρχηγός των χιλιανών ενόπλων δυνάμεων, δολοφονήθηκε. Ο επόμενος αρχηγός του γενικού επιτελείου, στρατηγός Πρατς, συμβούλευσε τον Αλιέντε να δημιουργήσει οπλισμένη λαϊκή πολιτοφυλακή, για να εισπράξει την άρνησή του. Ο πρόεδρος δεν ήθελε να παραβιάσει τη συμφωνία που έκανε με τους Χριστιανοδημοκράτες, το «Νόμο των Δημοκρατικών Εγγυήσεων», για να υποστηρίξουν την εκλογή του. Η χιλιανή επανάσταση θα ήταν αναίμακτη απάντησε ο Αλιέντε. Ο στρατηγός Πρατς παραιτήθηκε και στη θέση του ο Αλιέντε διόρισε τον Αουγκούστο Πινοτσέτ! Στο τέλος επιβλήθηκε και το ακήρυχτο οικονομικό εμπάργκο, για να δοθεί το τελευταίο χτύπημα. Η πορεία της Χιλής είχε, ήδη, προδιαγραφεί!
Τελευταίος στόχος το προεδρικό μέγαρο La Moneda. Στα ερείπιά του τάφηκε και ο πρώτος, δια των καλπών, σοσιαλιστής πρόεδρος στον κόσμο. Άλλοι είπαν ότι ο Αλιέντε σκοτώθηκε στις μάχες υπερασπιζόμενος το όνειρο μιας δικαιότερης κοινωνίας. Ο θρύλος, όμως, θέλει να αυτοκτονεί με το ΑΚ-47 που του χάρισε στις 21 Νοεμβρίου 1971, ο Φιντέλ Κάστρο όταν επισκέφθηκε τη Χιλή. Στις 2.00 το απομεσήμερο της 11ης Σεπτεμβρίου 1973, οι ασύρματοι των πραξικοπηματιών μετέδωσα: «το σκυλί είναι νεκρό»! Η Χιλή μετατράπηκε σε ένα απέραντο στρατόπεδο συγκέντρωσης κι ο Πινοτσέτ πέθανε σε βαθειά γεράματα ατιμώρητος για τα εγκλήματά του, υπό την προστασία της Μάργκαρετ Θάτσερ.

Κείμενο, φωτογραφίες της Θεοδώρας Αγουρίδου